Tại hội nghị IEREA 2021 diễn ra vào tháng 8/2021, ông Thomas Krohn – Giám đốc Chương trình Hỗ trợ Dự án Năng lượng của GIZ tại Hà Nội đã có bài trình bày về quá trình chuyển đổi từ hệ thống định giá FIT sang hệ thống đấu thầu, mua sắm và những bài học kinh nghiệm từ quốc gia này.
Từ năm 2000, trước khi có Luật Năng lượng tái tạo (EEG), Chính phủ Đức đã đưa ra các nguyên tắc tính giá FIT được áp dụng cho đến ngày nay. Năm 2003, Đức ban hành EEG, FIT đạt đỉnh vào năm 2004 sau đó giảm dần khi công suất của các dự án điện gió và điện mặt trời tăng lên. Cuối cùng là tác động kinh tế do Đức đã giảm chi phí trợ cấp xuống 4 lần trong thời gian thực hiện.
Khi cơ chế giá FIT bắt đầu xuất hiện những bất cập trên thị trường (như mạng truyền dẫn không ổn định, hạ tầng quy hoạch không đồng bộ, tranh chấp diện tích sử dụng…), Đức chuyển sang cơ chế đấu thầu. Luật Năng lượng biển từ 2017 định hướng kết hợp với FIT trong giai đoạn đầu và chuyển dần sang đấu thầu tất cả các dự án điện gió từ 2021. Trong giai đoạn chuyển đổi này, chỉ trong 2 năm (2017 – 2017). 2018) 3 GW điện đã hoàn thành và một số nhà đầu tư không cần hỗ trợ từ Chính phủ Để có được những thành công như hiện nay, chính nước Đức chú trọng đến quy hoạch biển và xây dựng cơ chế đấu thầu rõ ràng, minh bạch và có tính cạnh tranh cao.
Ở Nam Phi, FIT đã bị loại bỏ trước khi bắt đầu quy trình đấu thầu cạnh tranh được giới thiệu vào ngày 3 tháng 8 năm 2011.
Quy trình đấu thầu bao gồm hai bước: Đánh giá chất lượng dự án, tiêu chí đánh giá dựa trên cấu trúc dự án, tính pháp lý, thu hồi và sử dụng đất, sự đồng ý về tài chính và môi trường, kỹ thuật, phát triển kinh tế và bảo lãnh dự thầu. Trong giai đoạn thẩm định, hồ sơ dự thầu được đánh giá dựa trên:
(1) Giá so với giá trần quy định trong hồ sơ mời thầu chiếm 70% quyết định.
(2) Phát triển kinh tế, xã hội chiếm 30% quyết định. Vòng đấu thầu đầu tiên diễn ra vào ngày 4 tháng 11 năm 2011.
Hợp đồng mua bán điện được ký kết vào tháng 6/2012. Các dự án được đưa vào vận hành từ tháng 6/2014 (trừ các dự án điện mặt trời tập trung là tháng 6/2015).
Qua 4 vòng đấu thầu, 19 tỷ USD đã được đầu tư vào 92 dự án, với tổng công suất 6.327 MW. Giá RE hiện tại đang ngang bằng với lưới điện hiện tại và có khả năng các quốc gia khác sẽ khám phá cách Nam Phi đã làm, giúp giảm chi phí giao dịch và thiết kế các gói thầu cạnh tranh để phù hợp với thị trường địa phương.
Trong 4 năm qua, chương trình Bên mua điện độc lập năng lượng tái tạo của Nam Phi đã mang lại những kết quả đáng kể về giá cả và đầu tư, đây có thể là bài học cho các quốc gia khác về lợi ích tiềm năng của đấu thầu hoặc đấu giá cạnh tranh.
